بخش معدن گستره بزرگی از فعالیتهای اکتشافی، استخراج و فرآوری را دربرگرفته و در عبور از حلقههای تولید، ارزش افزوده بالایی را به محصولات معدنی میدهد همچنین بهعنوان یک بخش تولیدی نقش مهمی در اشتغالزایی و رشد اقتصادی کشور دارد.
بنابراین حمایت از این بخش، یکی از اولویتهای دولت برای ایجاد رونق اقتصادی است. حال در شرایطی که ?? هزار میلیارد ریال یارانه تولید در لایحه بودجه ?? در نظر گرفته شده است، سهم بیشتر بخش معدن میتواند اثرات مثبتی در افزایش تولید ناخالص ملی داشته باشد. کارشناسان در این رابطه معتقدند از آنجایی که بخش اکتشاف ریسک بالایی دارد، اختصاص یارانه تولید به معدنکاران میتواند بخشی از هزینههای ناشی از ریسک را جبران کند. از طرف دیگر با پرداخت یارانه برای بهبود فناوری، فرآوری مواد معدنی رونق خواهد گرفت که نتیجه آن افزایش ارزشافزوده در بخش تولید خواهد بود.
حمایت از تولید برای تامین نیاز داخلی و حرکت به سوی افزایش درآمدهای ارزی کشور در تمام بخشهای اقتصادی کشور ضروری است. حال با توجه به اینکه در برخی بخشها هزینه بیشتری صرف تامین انرژی، خرید تجهیزات و... برای تولید میشود، اختصاص یارانه بهمنظور رقابتپذیر کردن محصولات اهمیت بیشتری دارد. از این رو بخش معدن که در درون آن صنایع انرژی قرار دارد، بهرهوری انرژی با تخصیص یارانه میتواند، رقابتپذیری محصولات تولیدی را افزایش دهد.
بهبود فرآوری با یارانه تولید
رییس کمیته معدن کمیسیون صنایع و معادن مجلس در رابطه با نقش یارانههای تولید در بخش معدن به صمت گفت: در بحث پرداخت یارانههای تولید باید به این نکته توجه شود که قرار نیست پولی به صورت نقدی به تولیدکنندگان داده شود، بلکه سالانه مبلغی برای تولیدکنندگان در نظر گرفته میشود که آنها بتوانند بخشی از سود بانکی تسهیلات خود را جبران کنند، به عبارت دیگر اگر نرخ سود تسهیلات بانکی آنها ??درصد است، ?درصد از سود آن بهعنوان یارانه پرداخت میشود و مابقی که شامل ??درصد است توسط وام گیرنده پرداخت خواهد شد.
داریوش اسماعیلی با بیان اینکه بخش دیگری از یارانه تولید برای ارتقای فناوری در اختیار تولیدکنندگان قرار میگیرد، ادامه داد: از آنجایی که ارتقای فناوری، بهرهوری تولید را به همراه خواهد داشت، پرداخت یارانه کمک خواهد کرد واحد تولیدی با استفاده از تجهیزات روز هزینه تولید محصولات خود را کاهش دهد. همچنین بخش معدن در مرحله اکتشاف با ریسکهای بالایی مواجه است که پرداخت یارانه هزینههای ریسک این مرحله را برای سرمایهگذاران جبران خواهد کرد. این موضوع انگیزه لازم را برای ورود سرمایهگذاران به بخش معدن فراهم میکند و بهطور قطع در رونق معدن در مراحل بعدی نیز اثر خواهد گذاشت.
یارانه در جهت افزایش رقابتپذیری
نایبرییس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران در گفتوگو با صمت در مورد اهمیت پرداخت یارانه به این بخش گفت: با توجه به اینکه معدن ظرفیت بالایی در تولید ناخالص ملی دارد و از طرف دیگر جزو بخشهای انرژیبر به شمار میآید، پرداخت یارانه در رونق تولیدات این بخش اثرگذار است، چراکه بخشی از هزینه تولید در محصولات به دلیل فرسوده بودن تجهیزات و افزایش مصرف انرژی است. حال در صورتی که با حمایت از تولیدکنندگان از طریق یارانه تولید، تجهیزات بهرهوری را جایگزین ماشینآلات سنتی کنند، بخشی از هزینههای تولید کاهش خواهد یافت و بهطور قطع در بلندمدت صرفهجویی به وجود آمده هزینه نوسازی را جبران خواهد کرد.
رضا اشرفسمنانی با نگاهی به مشکلات بخش معدن افزود: درحالحاضر در بخش معدن با فقر فناوری مواجه هستیم که تنها با ارائه تسهیلات ارزانقیمت و حمایت از تولیدکنندگان میتوان این کاستی را جبران کرد. این موضوع در بخش معدن که هر مرحله از چرخه تولید آن با ارزشافزوده بالایی همراه است، جایگاه ویژهای دارد، زیرا بسیاری از معادن به دلیل استفاده از ماشینآلات فرسوده بهرهوری پایینی دارند که تخصیص یارانه تولید میتواند افزایش درآمدهای بخش معدن را به همراه داشته باشد و در نهایت نقش آن در تمام حلقههای زنجیره تولید دیده میشود. او با بیان اینکه منافع یارانه تولید به رفع نیاز داخلی کمک خواهد کرد، ادامه داد: اگر با نگاهی جامع به اثر پرداخت یارانهها در بخش معدن توجه کنیم، در نتیجه این پرداخت افزایش برداشت محصولات معدنی و در نهایت صادرات محصولات فرآوری شده را شاهد هستیم، بنابراین پی خواهیم برد که اساسیترین کارکرد یارانهها حمایت از تولید برای رفع نیاز داخلی و سپس بهبود صادرات است. در شرایطی که کشور به رشد اقتصادی بالا برای رفع رکود و افزایش درآمدهای ارزی نیاز دارد، حمایت از بخش معدن میتواند افزایش صادرات فرآوردههای معدنی را به همراه داشته باشد. معادن ایران درحالحاضر به دلیل افزایش قیمت ارز، توان واردات ماشینآلات و تجهیزات روز را ندارند. به همین دلیل بهرهوری در بخش معدن قربانی نبود نقدینگی شده است و معادن با بکارگیری ماشینآلات سنتی بخشی از مواد معدنی خود را از دست میدهند. از طرف دیگر به دلیل خواب سرمایه، قیمت تمام شده محصولات بیشتر از تولید رقبای خارجی برای عرضه در بازارهای بینالمللی است. از این رو برنامه دولت برای افزایش درآمدهای ملی از طریق پرداخت یارانهها گام موثری برای ایجاد جهش در بخش معدن خواهد بود تا هدفگذاری ? برابری نقش معدن در تولید ناخالص داخلی محقق شود.